Co to jest NFT
Pod tym skrótem kryje się fraza „non-fungible token“ ( w tłumaczeniu „niepowtarzalny token”).Mówiąc prościej, każdy taki token jest inny, i został unikatowo wygenerowany w sieci Ethereum.
I odwrotnie, poszczególne wirtualne kryptowaluty, takie jak BitCoin lub LiteCoin, są wymienne. Istnieje możliwość wymiany między sobą „monety za monetę”. Każde dwie monety o tym samym nominale mają tę samą wartość (tj. 1 BTC = 1 BTC).
Każdy NFT odnosi się do określonego nośnika, najczęściej obrazu, a także nagrania wideo lub dźwięku. Według niektórych inwestorów użytkownik kupuje sobie prawa do tego medium. Według krytyków tak nie jest, ten temat bardziej szczegółowo omówimy w artykule poniżej.
Jak działa NFT technicznie
NFT najczęściej działa w sieci Ethereum. Ponadto NFT można tworzyć na przykład w Cardano (ADA), Callisto Network (CLO) lub NFT można stworzyć za pomocą Binance Smart Chain (sieć tokenów Binance Coin – BNB).
Tutaj skupiamy się przede wszystkim na protokole Ethereum. NFT działają dzięki standardowi EIP 721. Chodzi o modernizację sieci Ethereum, która od 2018 roku umożliwia wydawanie unikatowych tokenów.
Na podstawie smart kontraktu jest wygenerowany unikatowy token o zdefiniowanych właściwościach. W ramach kontraktu zwykle podaje się adres (link), pod którym faktycznie przechowywane jest dzieło sztuki, takie jak obraz, wideo lub dźwięk. Te nośniki są sprzedawane jako część NFT, ale nie są przechowywane bezpośrednio w blockchainie Etherea, ale w innych repozytoriach, które wykorzystują standard InterPlanetary File System do udostępniania i przechowywania danych w sieci peer-to-peer.
Token jest przenoszony do portfela użytkownika za pomocą smart kontraktu, a pierwotny emitent (autor NFT) już nie ma kontroli nad tokenem. Ta zasada jest bardzo ważna w obszarze kryptowalut, ponieważ każdy właściciel posiada własne klucze do swoich tokenów.
Prawa dotyczące NFT
Ponieważ sektor NFT jest stosunkowo młody, wiele aspektów prawnych nie zostało jeszcze w pełni rozwiązanych. Największym potencjalnym problemem są prawa autorskie do obrazu lub innego nośnika, z którym związane jest NFT. Jeśli posiadasz NFT, masz w portfelu „tylko” określony token (tzn. jest on wyłącznie w Twoim posiadaniu). Inne prawa autorskie lub pokrewne prawa majątkowe są w minimalnym stopniu kwestionowane. Samotny smart kontrakt nie zawiera żadnej definicji takich praw.
W większości przypadków sytuacja zostanie rozwiązana umownie – na przykład umowa pomiędzy emitentem (lub autorem dzieła związanego z NFT) a właścicielem, posiadaczem nowego NFT. Chociaż sam Blockchain jest publicznie dostępną, przejrzystą bazą danych rejestrów na temat praw własności, prawdopodobnie jednak nie ma na świecie prawa, które by oficjalnie uznało Blockchain. W przypadku sporu zawsze konieczne będzie udowodnienie, kto jest autorem dzieła związanego z NFT i jakie prawa (np. prawo do użytkowania) nabył nowy właściciel NFT.
Jak handluje się NFT
NFT jest zwykle handlowana na specjalnych stronach internetowych (NFT Marketplace). Chodzi o rynek online, na którym NFT jest wyświetlany dokładnie w taki sam sposób, jak inne, regularne portale ogłoszeniowe lub aukcyjne. Sama sprzedaż odbywa się albo w formie ustalonej ceny za NFT, albo w formie aukcji, w której wygrywa najwyższa oferta.
Do najbardziej znanych rynków NFT należą OpenSea, Rarible czy SuperRare. Niektóre giełdy wymagają rejestracji i dowodu tożsamości, tak jak w przypadku niektórych kryptogiełd. W takim przypadku należy przesłać do operatora kopię (skan) dowodu osobistego, czasem także dokumenty potwierdzające adres stałego zamieszkania (wyciąg z konta, rachunek za prąd itp.).
Z drugiej strony inne giełdy NFT nie wymagają w ogóle procesów KYC („know your customer“). Wszystko, co musisz zrobić, to dołączyć portfel, taki jak MetaMask, do rynku handlowego NFT. Masz środki na tym portfelu (Ethereum i inne kryptowaluty), aby zapłacić za wybrany NFT.
Portfel podłączony do rynku handlowego zajmie się wszystkim, zakup nastąpi automatycznie. Warto pamiętać, że sieć Ethereum może mieć stosunkowo wysokie opłaty transakcyjne, na które trzeba odłożyć dodatkowe środki.
Najsłynniejsze kolekcja NFT
NFT są publikowane oddzielnie jako jeden obraz lub jako zbiór, w niektórych przypadkach, zawierający tysiące obrazów. Całkowita liczba NFT jest zawsze zdefiniowana w ramce, a także właściwości poszczególnych tokenów, które mogą być generowane losowo.
Bored Apes („znudzone małpy”) to jedna z najsłynniejszych serii obrazów NFT. Jest to zbiór łącznie 10 000 obrazów, dla których algorytm losowo wygenerował pewne właściwości, takie jak rodzaj ubioru (koszulka, czapka), wyraz twarzy czy kolor tła obrazu. Każda „małpa” też wygląda trochę inaczej, np. niektóre okazy mają kapelusz i okulary przeciwsłoneczne, inne rogi itp. Do tej pory najdroższy wylicytowany NFT z tej kolekcji sprzedał się za niesamowitą sumę 769 ETH (w czasie wykonania transakcja około 9,3 mln PLN).
Jaki (nie) ma potencjał NFT?
NFT to bardzo ciekawa technologia, która zyskała popularność w 2021 roku. Jest wdrażany w sieci Ethereum już od 2018 roku. NFT otwierają przed artystami możliwości stworzenia unikalnej cyfrowo, niepowtarzalnej wersji ich dzieła. Blockchain gwarantuje, że NFT (określony token) będzie Twój tylko wtedy, kiedy masz prywatne klucze do odpowiedniego portfela kryptowalut. Z drugiej strony, możliwości korzystania z dzieła i innych aspektów prawa autorskiego wciąż wymagają umownego określenia. Niewykluczone, że w przyszłości na NFT będzie pamiętało prawo, jednak obecnie w Polsce ani w Unii Europejskiej nie obowiązują na ten temat żadne konkretne przepisy prawne.
Network vector created by pikisuperstar – www.freepik.com