Dzisiejsze wirtualne waluty mogą zrobić znacznie więcej niż „tylko” zapłacić za kawę. Koncepcja inteligentnych umów jest o dziesięć lat starsza od pierwszej kryptowaluty bitcoin.
Autorem tego pomysłu jest informatyk i ekspert komputerowy Nick Szabo. Swoje pierwsze prace nad smart contracts opublikował w 1997 roku na swojej stronie internetowej. Od tego momentu do utworzenia Etherum minęło 18 lat. W tym artykule przyjrzymy się jak działają inteligentne umowy oraz jak można je wykorzystać w praktyce.
Jak działają smart contracts
Smart contracts to ogólnie mówiąc zaprogramowany protokół. Dzięki niemu można zautomatyzować i zelektronizować umowy czy transakcje płatnicze z użyciem kryptowalut. Ich rejestracja i realizacja odbywają się w sieci konkretnej kryptowaluty. O których walutach mowa, powiemy w dalszej części artykułu. Po zawarciu i wysłaniu umowa jest w pełni automatyczna. Jednocześnie nie można jej już modyfikować, dzięki czemu jest dokładnie określona.
Inteligentny kontrakt w ścisłym tego słowa znaczeniu to specyficznie zaprogramowana funkcja kryptowaluty. Może to być również umowa dwóch lub więcej stron (osób). Ta umowa lub prosty program jest wstawiany przez użytkownika do blockchainu wybranej kryptowaluty.
Blockchain jako miejsce przechowywania umowy
Blockchain oprócz wszystkich transakcji danej kryptowaluty rejestruje również wszystkie inteligentne umowy. Za pomocą specjalistycznego programu lub portfela kryptowalut odeślesz instrukcję utworzenia inteligentnej umowy do sieci blockchain. W przypadku portfela są to standardowe instrukcje. Do bardziej złożonych umów konieczne jest skorzystanie z usług wykwalifikowanego programisty.
Opłata za pośredniczenie
Razem z poleceniem wstawiasz pewną ilość kryptowaluty do sieci. Dzięki temu umowa zostanie uruchomiona w przyszłości. Kwota składa się z sumy, którą chcesz wykorzystać w umowie. Jeśli chcesz, na przykład, wysłać swoim dzieciom 100 eterów (ETH) z roczną blokadą czasową, musisz również wysłać opłatę sieciową. Opłata trafia do górników, dzięki którym sieć działa i będzie działać również za rok. Opłaty za 1 transakcję tego typu są niższe niż setne lub tysięczne wartości ETH.
Sprytne Ethereum
Blockchainowa sieć Ethereum jest obecnie najlepszą i najbardziej zaawansowaną platformą do tworzenia inteligentnych umów. Ethereum zostało stworzone w 2015 roku właśnie w tym celu. W przeciwieństwie do bitcoina, pozwala na wiele standardowych umów, na przykład za pośrednictwem wyżej wymienionych portfeli kryptowalut. Nie ma potrzeby głębszej znajomości programowania.
Alternatywne platformy
Do alternatywnych platform wykorzystywanych do inteligentnych umów należą NEO lub Cardano (ADA). Pierwsza platforma nosi pseudonim „chińskie Etherum”. NEO postawiło sobie za cel być prostym w użyciu. Oprócz kryptowaluty o tej samej nazwie NEO, na jej sieci działa również token GAS. NEO wydobywa się przy użyciu technologii Proof of Stake, która jest bardziej energooszczędna niż Proof of Work. Więcej na temat wydobycia można znaleźć w osobnym artykule.
Sieć Cardano chce być przede wszystkim platformą płatniczą. Ma konkurować z uznanymi systemami bankowymi i służyć jako mikropłatność wśród własnych użytkowników. Cardano również jest wydobywane przy użyciu Proof of Stake.
Wykorzystanie inteligentnych umów w praktyce
Inteligentne umowy mają w przyszłości wraz z rozwojem technologii ogromny potencjał do wykorzystania na wiele sposobów. Wyobraź sobie właściciela „inteligentnego mieszkania”. Najemca prześle właścicielowi odpowiednią kwotę na adres etherum. Po nadejściu najmu inteligentna umowa odblokowuje zamek do drzwi podłączony do blockchaina platformy Ethereum. Ten przykład może wyglądać jak science fiction, ale już dziś jest praktycznie możliwy.
Innym przykładem jest sfera finansów, a dokładnie oszczędności. Jeśli chcesz przekazać ether (ETH) swoim dzieciom lub wnukom, możesz ponownie użyć inteligentnej umowy. Funkcja blokady czasu zapewnia, że wybraną kwotę można wydać w określonym czasie (na przykład za rok lub za 10 lat).
ICO – wydaj własną kryptowalutę
Specyficznym przykładem jest tzw. ICO (Initial Coin Offering). Twórca nowej kryptowaluty (lub tokena) zbiera środki od kandydatów korzystających z Etherum. Ta metoda crowdfundingu kryptowalutowego była szeroko stosowana na przełomie 2017 i 2018 roku. Klient wysyła ether na adres kreatora nowej waluty. Dzięki inteligentnej umowie nowo wydane tokeny wrócą na adres kandydata. Są to tak zwane tokeny ERC-20, które działają w sieci Ethereum. W ICO kandydaci muszą jednak zawsze zwracać uwagę na wiarygodność projektu. W przeciwnym razie wysłane etery mogliby wymienić na bezwartościowe tokeny.
Umowa bez prawnika
W przyszłości inteligentne umowy mogą do pewnego stopnia zastąpić prawników. Dwie strony zawierają umowę, zapisując ją w blockchain. Będzie tam stale przechowywana. Raz zapisanej umowy nie można w żaden sposób zmienić. W przypadku przyszłego sporu umowę można otworzyć za pomocą przeglądarki blockchain.
Depozyt bez banku
Na koniec wspomnijmy o funkcji przechowywania. Jeśli Twój agent nieruchomości będzie żądać wysłania zaliczki za nieruchomość, którą chcesz kupić, możesz „ukryć” kwotę, a ściślej mówiąc zablokować ją w inteligentnej sieci. Kwota zostanie uwolniona dopiero po otrzymaniu odpowiedniej dokumentacji. Możesz, na przykład mieć uzgodnione hasło, które broker prześle za pomocą inteligentnej umowy, a następnie zwolni zaliczkę.
Plusy i minusy
Dużą zaletą jest niezawodność sieci i jej decentralizacja. Nie musisz ufać konkretnej osobie, ponieważ o blockchain dba wielu górników i zaprogramowany algorytm.
Z drugiej strony inteligentne umowy są obecnie szeroko rozpowszechniane głównie wśród programistów, ponieważ nie są zbyt intuicyjne dla ogółu społeczeństwa. Rozszerzaniu pomogą aplikacje i start-upy ułatwiające korzystanie z inteligentnych umów.
